Bilgisayarın iş hayatına girdiği yıllarda etkin olarak kullanıldığı sektörleirn başında “basın/yayın” önemli yer tutmuştur. Henüz oyun sektörü bile canlanmamışken bilgisayarlarla gazete tasarlanabiliyordu. Kısacası bilgisayar destekli grafik olgusu internetten çok daha eskiye dayanır. Böyle olunca da gelişen internetle birlikte grafik formatları da zaman içinde şekillendi, değişti.
Günümüzde internette yer edinmek (web sitesi, günlük vb.) artık çok daha kolay ve pratik. Bunu yaparken elbette çeşitli görseller de kullanırız. Peki hangi dosya formatlarını kullanmalıyız? Web tasarımında en çok kullanılan görsel dosya formatlarını merak ediyorsanız ve bunlar arasından hangi formatı nasıl seçmemiz gerektiği konusunda bilgi edinmek isterseniz buyrun okuyun:
GIF (Graphics Interchange Format)
GIF Nedir?
Web ortamında kullanılan en eski formatlardandır. 1980‘lerde sırasıyla 87a ve 89a adıyla iki ayrı formatta çıktı. GIF formatında maksimum 256 renk (8 bit) seçeneği mevcuttur. GIF, LZW sıkıştırmasını kullanır. Yapısal olarak ne kadar az renk varsa GIF o kadar çok sıkıştırabilir. Bunların yanında web yüklemeleri için serpiştirme (interlacing) özelliği de mevcuttur. Bu sayede resim bulanık olarak çıkar ve yüklendikçe netleşir. GIFlerin en önemli iki özelliği de “saydamlık” ve “hareketli grafik” desteklemesidir. Bu özellikler 89a formatlarıyla eklenmiştir.
GIF ne zaman tercih edilmeli?
- Hareketli resim kullanmak istiyorsanız (flash vs. kullanmayacaksanız) başka seçeneğiniz yok.
- Az renkli grafik, çizimler için GIF kullanabilirsiniz.
- Renk geçişi olan grafikler GIF formatında çok başarılı olamazlar. Çünkü renk geçişleri büyük bir renk paleti gerektirir.
- Eğer anti-alias kullanılmazsa daha küçük boyutlarda GIF elde edersiniz.
JPEG (Joint Photographic Experts Group)
JPEG Nedir?
16.7 milyon renk seçeneğiyle “gerçek renk” desteği sağlar. JPEG’in sıkıştırma yüzdesi sayesinde %0-%100 arasında sıkıştırma sağlanabilir. Fakat JPEG sıkıştırırken görselin renklerinde kayıplara neden olur. O yüzden en yaygın oran olan %75 dışında bir oran kullanırken dikkat olmak gerekir. “Progressive JPEG” denilen format ise GIFteki “serpiştirme” özelliğine benzer bir özellik sağlar.
JPEG Ne Zaman Tercih Edilmeli?
- Her türlü fotoğraf ve zengin renk içeren görüntüler için JPEG kullanılabilir.
- Eğer GIF’teki görüntüsünü beğenmediğiniz bir görsel varsa alternatif olarak JPEG formatını seçebilirsiniz.
- Eğer görselleriniz “gölgeleme“, “renk geçişleri“, “degrade” gibi geniş bir renk paleti isteyen görseller ise JPEG uygun olacaktır.
- Bir resim büyük olsa da eğer 16 renkten daha az renk içerirse JPG pek uygun olmaz.
PNG (Portable Network Graphics format)
PNG Nedir?
Grafik formatların en yenisidır. Ortaya çıkışı diğer formatların patentlerine ödenen ücretlerden kaynaklanmıştır. 1995 yılında ortaya çıkmıştır. “ping” diye telaffuz edilir. 16.7 milyon (24 bit) renk destekler. JPEGin aksine resimlerde renk kayıpları olmadan sıkıştırabilir. Sıkıştırması GIFten daha iyi olduğu test edilmiştir. GIF’in hareketlilik desteğinden dolayı onu tahtından indirmesi biraz zor ama zamanla daha yaygın kullanılmaya başlandığı kesin.
PNG Ne Zaman Tercih Edilmeli?
- Nispeten yeni bir format olduğundan eski nesil tarayıcılar desteklemeyebilir. Böyle bir riski var.
- Sıkıştırma özelliği ve yüksek renk desteğinden dolayı GIF yerine PNG tercih edilebilir.
- Küçük ama çok renkli grafikler için ne GIF ne de JPEG uygundur. PNG bu tür grafiklerde uygun olur.
- PNG formatının patenti olmadığından herkes rahatça kullanabilir.
Renk paletlerinin bir resmi nasıl etkilediğini görmek için wikipedia’daki “Renk Derinliği (Color Depth)” yazısındaki göresellere bakmanızı öneririm.
Özetlemek gerekirse;
- Hareketli veya saydam grafikler için GIF
- GIFin yeterli olmadığı veya kayıplı sıkıştırmanın kabul edilebildiği grafiklerde JPEG,
- Çok renkli ve kayıpsız grafiklerde ise PNG
kullanılması tavsiye edilir.